o poder a partir da perspectiva de foucault e a prática de filosofia com crianças na escola

Autores

  • ana corina salas

DOI:

https://doi.org/10.12957/childphilo.2021.61947

Palavras-chave:

poder, escola, foucault, filosofia com crianças, resistência.

Resumo

Entendemos que a prática da Filosofia com Crianças na escola, proposta por Walter Kohan, convida-nos a pensar sobre nós mesmos e nesse ato reflexivo a saber o que somos - e estamos sendo -, o que queremos e não queremos ser, nos dando a possibilidade de transformar-nos. Para nos transformarmos, diz este filósofo, é necessário abandonar os dispositivos que nos levam a ser o que somos. Agora, o que somos? O que somos nós como docentes? O que somos nós como alunos? Que dispositivos nos levam a ser o que somos? Para pensar essas questões, iremos analisar, com Michel Foucault, a escola, instituição onde se desenvolve a prática da Filosofia com Crianças, a fim de compreender as relações de poder que existem neste recinto. Como, a partir delas, se forma e se define o que é ser docente e ser aluno. Para isso, faremos uma introdução ao pensamento foucaultiano e analisaremos o que é o poder, o poder pastoral, o poder disciplinar e a resistência que configura, segundo o filósofo francês, este recinto educacional. Da mesma forma, apresentaremos a proposta da Filosofia com Crianças e exporemos a possibilidade e necessidade, apresentada por Kohan, de a filosofia exercida na escola refletir sobre as práticas coercitivas de poder presentes na sala de aula e, a partir daí, criar e abrir-se a outras formas de relacionamento. Por fim, argumentamos que a prática da Filosofia com Crianças se constitui, nos termos de Foucault, como uma prática de resistência na escola.

Downloads

Não há dados estatísticos.

Referências

CASTRO, E. “Poder”, en E. Castro. El vocabulario de Michel Foucault (pág. 408- 424) 2004. Disponible en: http://es.scribd.com/doc/11414155/Castro-Edgardo-El-Vocabulario-de-Mfoucault

Acceso en: 10 de noviembre de 2011

FOUCAULT, M. El orden del discurso. 1970 Disponible en: http://fliiby.com/file/493809/l2ju17b1et.html Acceso en: 05 de Junio de 2010.

____________. Microfísica del poder. Madrid: Las ediciones de la Piqueta, 1979.

____________. Tecnologías del yo. España: Paidós, 1990.

____________. “Dispositivo de sexualidad”, en Foucault, M. La Voluntad de saber. (pág. 79-140) España: Siglo XXI. 2006.

____________. Vigilar y castigar. México: Editorial Siglo XXI, 2009.

GIRALDO, R. Poder y resistencia en Michel Foucault. Revista Tabula Rasa N°4 (113-122) 2006. Bogotá, Colombia. Disponible en: http://www.revistatabularasa.org/numero_cuatro/giraldo.pdf Acceso en: 15 de julio de 2011.

GUZMÁN, F. Michel Foucault: El Pensamiento de la Contingencia. Revista Observaciones Filosóficas N°6/2008. Disponible en: http://www.observacionesfilosoficas.net/michelfoucaultelpensamiento.htm . Acceso en: 1 de julio de 2011.

KOHAN, W. “Lipman y la filosofía. Notas para pensar un concepto”, en F. García. (2002). Matthew Lipman: Filosofía y Educación. (pág. 49-70) Madrid: Ediciones de la Torre, 2002.

__________. Infancia entre Educación y Filosofía. Buenos Aires: LAERTES, 2004.

__________; WAKSMAN, V. Filosofía con Niños: Aportes para el Trabajo en Clase. Buenos Aires: Novedades Educativas, 2005.

__________. “Sobre los riesgos y posibilidades de la filosofía con niñ@s”, en W. Kohan (comp.) (2006). Teoría y práctica en filosofía con niños y jóvenes. (pág.7-20) Buenos Aires: Novedades Educativas, 2006.

__________. Infancia, política y pensamiento. Ensayos de filosofía y educación. Buenos Aires: Del estante editorial, 2007.

__________. Pensando a práctica da filosofia na escola, 2003. Disponible en: http://e-groups.unb.br/fe/tef/filoesco/fundamentos.html Acceso en: 10 de septiembre de 2010.

__________. Entrevista a Walter Kohan: Infancia, emancipación y filosofía. Por J. Almario y J. Galindo. Universidad Icesi, Cali, Colombia. 2010. Disponible en: http://www.icesi.edu.co/blogs/psicologia/2010/11/12/entrevista-a-walter-kohan-infancia-emancipacion-y-filosofia/ Acceso en: 01 de febrero de 2010.

LÓPEZ, A. Filosofía e infancia: un nuevo mundo para habitar. (s.f.) Disponible en: http://congresofyeenna.net16.net/comision_5.html. Acceso en: 10 de diciembre de 2011.

LÓPEZ, M. Filosofía con niños y jóvenes. Buenos Aires: Noveduc, 2008.

MOREY, M. Prólogo. En G. Deleuze (1987). Foucault. (pág.11-23) Barcelona: Paidos, 1987.

NUÑEZ, M. Dispositivo y dominación en el modelo panóptico. 2002. Disponible en: http://antroposmoderno.com/antro-articulo.php?id_articulo=137%20 Acceso en: Extraído 07 de julio de 2011.

REVEL, J.“Nas origens do biopolítico: de vigiar e punir ao pensamento da atualidade”, en J. Godra y W. Kohan (comp.) (2006). Foucault 80 anos. (pág.51-62) Belo Horizonte: Autentica, 2006.

Publicado

2021-12-30

Como Citar

SALAS, Ana corina. o poder a partir da perspectiva de foucault e a prática de filosofia com crianças na escola. childhood & philosophy, Rio de Janeiro, v. 17, p. 01–24, 2021. DOI: 10.12957/childphilo.2021.61947. Disponível em: https://www.e-publicacoes.uerj.br/childhood/article/view/61947. Acesso em: 9 maio. 2025.

Edição

Seção

artigos

Artigos mais lidos pelo mesmo(s) autor(es)